Iedereen heeft wel eens gehoord van het immuunsysteem maar wat is ons immuunsysteem eigenlijk? Het immuunsysteem helpt zowel ziekten als infecties voorkomen en beperken. Ze doet dit door pathogenen (ziekmakende stoffen), tumorcellen, virussen, bacteriën en andere gevaarlijke en lichaamsvreemde stoffen te herkennen, waarna ze deze kan elimineren. Elk celtype beschikt over eigen unieke eigenschappen om bedreigingen te herkennen, hiermee te communiceren en actie te ondernemen (Davis & Hollis, 2016). Via de lymfoïde organen zorgen deze voor een goede immuunreactie. Verschillende mechanismen reguleren vervolgens de gezamenlijke immuniteit: de aangeboren (aspecifieke) en de verworven (adaptieve/specifieke) immuniteit.
Hoe kunnen we dan dit systeem beïnvloeden en verhogen?
Zowel het aangeboren als verworven immuunsysteem beschikt over geheugencapaciteit. Vaccinaties gebruiken het geheugen van het verworven immuunsysteem. Hier wordt ook het belang duidelijk hoe het sporadisch doormaken van een besmetting je immuunsysteem versterkt. Vaccinaties zorgen namelijk voor een gedwongen immuniteit, zonder dat we daadwerkelijk zelf de echte infectie doormaken. De keerzijde is dat immuunsysteem verstoord raakt, doordat het niet meer op de natuurlijke manier in actie treedt. Om een geheugen op te bouwen moet de afweer goed zijn werk doen. Het onderdrukken van koorts, de natuurlijke reactie van het immuunsysteem, werkt dan ook lang niet altijd bevordelijk. Het af en toe prikkelen van het systeem helpt juist om het geheugen te vormen. Zoals ik ook vaak tegen mijn patiënten zeg: het is goed om af en toe ziek te zijn en je hiernaar aan te passen. Ook al is er tegenwoordig in onze maatschappij weinig ruimte om ziek te zijn, en komt het eigenlijk nooit uit.
Wat kunnen we dan doen om ons beter te beschermen?
1. Herstel je stress systeem.
Met name chronische stress, stress wat langer aanwezig is, leidt tot cortisol resistentie, wat op zijn beurt het immuunsysteem onderdrukt. Door onderdrukking van het immuunsysteem worden wij juist gevoeliger om virussen te kunnen krijgen. Het is daarom van belang om tot rust te komen. Er zijn een aantal zeer laagdrempelige manieren om dit te bewerkstelligen:
Wandel elke dag in de natuur.
De verbinding met de natuur heeft een ontzettend positieve impact op ons stress systeem, en brengt dit tot rust (Meredith et al., 2020).
Bioritme speelt ook een belangrijke rol, door voldoende productie van melatonine, want melatonine heeft onder andere anti-virale eigenschappen. Dit houd in dat een minimum van 8 slaapuren en 10 inactieve uren (zonder blauw licht van telefoon/laptop/tv, laat eten en stress prikkels) belangrijk is om dit positie effect te behalen.
Tijd voor ontspannen en relaxerende momenten creëren. Denk hierbij aan Yoga, mindfullness en/of hart coherentie ademhalingsoefeningen (Silvestri, M., Rossi, G.A., 2013).
2. Onze leefstijl is nu belangrijker dan ooit.
Dat onze darmflora nauw samenhangt met ons immuunsysteem zal voor velen geen onbekend nieuws zijn. Het spreekt dan ook voor zich dat het dagelijks goede keuzes te maken op voedingsgebied heel belangrijk is voor een goed functioneren immuunsysteem. Maar wat voor velen moeilijk is: welke keuzes moeten we dan maken?
Antinutriënten beperken, zoals tarwe, melkproducten en granen.
Deze belasten de darmflora en verhogen de doorlaatbaarheid van de darm (permeabiliteit) zodat ook slechte stoffen zich in ons lichaam kunnen dringen. Belangrijkste hierin zijn tarwe en gluten, dat komt door een stofje zonuline (eiwit) in ons lichaam wat wordt getriggerd door tarwe en gluten. Gevolg is dat onze darmdoorlaatbaarheid vergroot, en onze darmflora wordt verstoord. (Fasano, 2011).
Eet gevarieerd en voldoende verse groenten.
Klinkt als een open deur maar toch van ontzettend groot belang. Het is ook nog eens van belang om voldoende kolen en knollen te eten, deze bevatten de meeste voedingsstoffen (prebiotische vezels) voor onze darmbacteriën (de zogeheten inuline en FOS). Deze stoffen stimuleren de groei van onze goede darmbacteriën. (Shokryazdan, P., et al., 2017).
Beperk de hoeveelheid alcohol.
Overmatig alcoholgebruik leidt tot een verminderde activatie van het immuunsysteem. Twee tot vijf uur na de piek waarin alcohol het lichaam het zwaarst belast, zijn er minder stoffen die het immuunsysteem ondersteunen (monocyten en natural killer cells) en zijn er meer immuunonderdrukkende stoffen (cytokinen) aanwezig. (Afshar, M. et al. 2014).
3. De (on-)zin van voedingssupplementen.
Op het moment dat ons lichaam in gevecht is met een infectie verbruikt ons immuunsysteem veel meer bouwstoffen, mineralen, vitamines, vetzuren en eiwitten. Daarom is het al heel belangrijk om gevarieerd te eten, maar in de wintermaanden, en zeker nu met de dreiging van het coronavirus, kan het immuunsysteem wel een duwtje in de rug gebruiken.
Vitamine C
Er kwamen al onderzoeken naar voren uit China waar corona patiënten aan een vitamine C infuus werd gelegd, mogelijk dat dit de run op vitamine c kan verklaren. Dat dit een logische stap is om aan te schaffen is in lijn met tal van onderzoeken die aantonen dat, een hoge dosis vitamine C ons immuunsysteem een boost geeft tegen tal van virussen. (Gorton, H.C., Jarvis, K., 1999).
Zink
Het lijkt er steeds meer op dat vrijwel alle immuuncellen afhankelijk zijn van de zinkstatus (hoeveelheid zink in ons lichaam) (Maywald, M. et al. 2017).
Omega 3 / goede vetzuren
Het vetzuur omega-3 speelt een belangrijke rol in het reguleren van de ontstekingsreactie die plaats vind na infectie met pathogenen waaronder COVID-19. Hoe beter de ontstekingsreactie wordt gereguleerd, hoe kleiner de kans dat de ziekte bij besmetting een ernstig verloop krijgt. (Calder, PC. 2015).
Probiotica
Hierboven is al even het darmmicrobioom besproken, probiotica kan helpen om dit systeem te optimaliseren. Het bijnemen van probiotica kan dan ook een positieve invloed hebben op ons immuunsysteem en hoe het kan reageren tegen het binnendringen van pathogenen.
Er zijn verschillende mogelijkheden om dit tot ons te nemen, orale probiotica is een mogelijkheid om de mond 2-3x per dag mee te spoelen. Zo beginnen we al bij de basis van ons microbioom, namelijk onze mond. (Fornitano, ALP., et al. 2019).
Ik heb een aantal tips en adviezen gegeven welke invloed hebben op ons immuunsysteem, individuele voorkeuren voor jou als persoon zijn hierin niet mee genomen. Wat voor de één een positieve invloed heeft kan voor de ander niet het gewenste effect hebben. Als Osteopaat hebben we ook behandelmogelijkheden om naast deze algemene tips en adviezen, het immuunsysteem verder te ondersteunen. Voedingssupplementen zijn geen vervanging voor een gevarieerde voeding, mocht je willen weten wat geschikt is voor jou neem dan gerust contact op.
Mocht je naar aanleiding van deze blog nog vragen hebben neem dan gerust contact op met tomas.nijhuis@vestatwente.nl of telefonisch naar 0541-291105.